Okres programowania 2004-2006
Narodowy Plan Rozwoju (NPR)
Priorytetowe cele oraz strategia osiągnięcia spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski z pozostałymi krajami UE w latach 2004-2006 zostały określone w dokumencie zwanym Narodowym Planem Rozwoju. Dokument ten traktuje o kierunkach rozwoju państwa przy uwzględnieniu zasobów środków krajowych, jak i środków zewnętrznych. Strategiczny cel wskazany w NPR to „rozwijanie konkurencyjnej gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym”. W oparciu o NPR przygotowano tzw. Podstawy Wsparcia Wspólnoty (Community Support Framework) będące dokumentem określającym kierunki i poziom wsparcia dla przedsięwzięć rozwojowych ze środków funduszy strukturalnych. Wdrażanie Podstaw Wsparcia Wspólnoty odbywa się poprzez Programy Operacyjne.
Programy Operacyjne
W okresie programowania 2004-2006 wdrożenie Podstaw Wsparcia Wspólnoty odbywa się poprzez następujące Programy Operacyjne:- Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
- Program Operacyjny Transport (SPO Transport)
- Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP)
- Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL)
- Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacji i Modernizacji Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (SPO ROL)
- Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwa i Przetwórstwa Ryb (SPO RYB)
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
ZPORR jest jednym z Programów Operacyjnych na lata 2004-2006.
Za strategiczny cel Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego uznano „wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałaniu marginalizacji niektórych obszarów”.
- Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów,
- Wzmacnianie rozwoju zasobów ludzkich w regionach,
- Rozwój lokalny.
I. Środki publiczne | 4 083 926 932 |
1. Wkład wspólnotowy, w tym: | 2 968 470 769 |
EFRR | 2 530 001 234 |
EFS | 438 469 535 |
2. Krajowy wkład publiczny, w tym: | 1 115 456 163 |
budżet państwa | 346 128 059 |
jednostki samorządu terytorialnego | 769 328 104 |
II. Środki prywatne | 146 205 061 |
Ogółem | 4 083 926 932 |
Działania podejmowane w ramach ZPORR są zgodne z podstawowymi kierunkami rozwoju wynikającymi z polityk Wspólnotowych, w tym z polityką ochrony i poprawy stanu środowiska, polityką równych szans oraz społeczeństwa informacyjnego.
Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
Przedmiotem działań wskazanego Priorytetu jest dofinansowanie regionalnej infrastruktury technicznej oraz społecznej. Cel realizacji Priorytetu 1 to „wzrost atrakcyjności wszystkich regionów przez oddziaływanie na obecne mocne strony regionów głównie za pomocą inwestycji w infrastrukturę”.
Dzięki realizacji projektów dotyczących m.in. poprawy infrastruktury drogowej, czy poprawy funkcjonowania transportu publicznego zwiększa się atrakcyjność poszczególnych regionów kraju. Poprawie ulega również dostępność komunikacyjna kraju i regionów w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym. Efektem długofalowym podejmowanych inicjatyw będzie zwiększenie mobilności zawodowej i przestrzennej mieszkańców, co związane jest ze wzrostem dostępu do zatrudnienia i nauki. Środki przeznaczone na Priorytet 1 pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz między innymi ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa i podmiotów prywatnych.
Priorytet podzielono na 6 Działań:
1.1. Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego,
1.2. Infrastruktura ochrony środowiska,
1.3. Regionalna infrastruktura społeczna,
1.4. Rozwój turystyki i kultury,
1.5. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego,
1.6. Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach.
Na realizację Priorytetu 1 ze środków publicznych przeznaczono ogółem 2 462 020 269 euro.
Działanie 1.1. Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego.
Celem działania jest „poprawa dostępności regionów poprzez rozbudowę i modernizację sieci drogowej oraz wzmocnienie atrakcyjności miast dzięki modernizacji transportu publicznego, w perspektywie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego”.
Działanie 1.1. zostało podzielone na dwa poddziałania, a mianowicie Poddziałanie 1.1.1. Infrastruktura drogowa oraz Poddziałanie 1.1.2. Infrastruktura transportu publicznego. Najważniejszym efektem realizacji projektów z wymienionych obszarów jest poprawa dostępności komunikacyjnej regionów. Sprawna sieć komunikacyjna sprzyja rozwojowi gospodarczemu i społecznemu.
Działanie 1.6. Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach.
Celem działania jest „poprawa atrakcyjności Polski dla lokalizacji inwestycji zagranicznych i zwiększenie możliwości rozwoju województw poprzez rozwój systemu transportu publicznego w największych aglomeracjach Polski”. Działanie skierowane jest do aglomeracji powyżej 500 tysięcy mieszkańców. Głównym założeniem realizacji Działania jest tworzenie zintegrowanych systemów transportu publicznego funkcjonujących na terenach aglomeracji warszawskiej, górnośląskiej, łódzkiej, krakowskiej, poznańskiej, trójmiejskiej oraz wrocławskiej. Zwiększenie roli i zasięgu transportu zbiorowego oraz zmniejszenie zanieczyszczeń spowodowanych kołowym ruchem ulicznym przyczynić się ma do rozwoju gospodarczego i społecznego oraz poprawy stanu środowiska naturalnego.
Priorytet 3. Rozwój lokalny.
Działania podejmowane w ramach Priorytetu 3. skoncentrowane są na aktywizacji społecznej i gospodarczej obszarów zagrożonych marginalizacją. Celem tego działania jest zapobieganie wykluczeniu zagrożonych obszarów z uczestnictwa w procesie rozwojowym kraju i Europy. Projekty realizowane w ramach Priorytetu angażować mają partnerów z różnych sfer życia publicznego. Obszarami objętymi omawianym Priorytetem są m.in. obszary rewitalizacji miast, dzielnic miast, obszarów poprzemysłowych i powojskowych, na których dokonywane są zmiany funkcji wykorzystania terenu, czy modernizacja infrastruktury lokalnej.
Priorytet podzielono na 5 Działań:3.1. Obszary wiejskie,
3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji,
3.3. Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe,
3.4. Mikroprzedsiębiorstwa,
3.5. Lokalna infrastruktura społeczna.
Na realizację Priorytetu 3 ze środków publicznych przeznaczono ogółem 970 031 043 euro.
Działanie 3.3. Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe.
Celem Działania jest „rozwój nowych funkcji zdegradowanych obszarów miejskich, poprzemysłowych i powojskowych oraz przywrócenie utraconych funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obiektów i obszarów”. Potrzeba realizacji projektów w ramach Działania 3.3. musi wynikać ze zintegrowanych programów rewitalizacji np. terenów miejskich. Poddziałaniami w tym obszarze są: Poddziałanie 3.3.1. Rewitalizacja obszarów miejskich oraz Poddziałanie 3.3.2. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych.
Zdegradowane obszary miejskie powinny być poddawane procesowi rewitalizacji, którego efektem jest ożywienie gospodarcze, społeczne i kulturalne wybranego terenu prowadzące do podniesienia poziomu życia mieszkańców.
Więcej na temat ZPORR na stronie: www.zporr.gov.pl.Sektorowy Program Operacyjny Transport (SPO Transport)
SPO Transport jest jednym z Programów Operacyjnych na lata 2004-2006. Rozwój elementów infrastruktury transportowej odgrywa kluczową rolę w rozwoju polskiej gospodarki. Inwestycje w infrastrukturę transportową powinny przyczyniać się do modernizacji zdegradowanych technicznie elementów, likwidacji tzw. „wąskich gardeł” oraz przyczyniać się do poprawy stanu środowiska naturalnego.
Nowoczesna infrastruktura transportowa jest czynnikiem powodującym wzrost konkurencyjności regionów kraju oraz sektorów przemysłu. W efekcie przyczynia się do wzrostu konkurencyjności całej gospodarki, ponieważ zwiększa się dostępność komunikacyjna kraju, regionów, a także usprawniony zostaje system logistyczny stosowany przy dystrybucji dóbr i usług.
Struktura SPO Transport obejmuje następujące priorytety:
Priorytet 1. Zrównoważony gałęziowo rozwój transportu,
Priorytet 2. Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa.
I. Środki publiczne | 1 620 910 285 |
1. Wkład wspólnotowy, w tym: | 1 163 384 465 |
EFRR | 1 163 384 465 |
2. Krajowy wkład publiczny, w tym: | 457 525 820 |
budżet państwa | 243 736 305 |
jednostki samorządu terytorialnego | 213 789 515 |
II. Środki prywatne (szacunkowo) | 7 573 731 |
Ogółem (szacunkowo) | 1 628 484 016 |
Priorytet 2. Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa.
Transport drogowy Polski oraz całej UE to dziedzina wymagająca wielu inwestycji podnoszących standardy bezpieczeństwa ruchu. Obszar ten został uznany za priorytetowy w Traktacie z Maastricht oraz w tzw. „Białej Księdze”. W związku z tym celem Priorytetu 2. SPO Transport jest „poprawa bezpieczeństwa transportu, głównie w ruchu drogowym”. Realizacja założonego celu odbywa się poprzez budowę i przebudowę dróg krajowych, usprawnienie przejazdów przez miasta oraz wdrażanie i monitoring środków poprawy bezpieczeństwa. Istotną kwestią dla miast jest udrożnienie ruchu drogowego poprzez budowę obwodnic miasta na sieci dróg krajowych oraz przejazdów przez miasta.
W ramach Priorytetu wyodrębniono 3 Działania:
2.1. Budowa i przebudowa dróg krajowych,
2.2. Usprawnienie przejazdu drogami krajowymi przez miasta na prawach powiatu,
2.3. Wdrażanie i monitoring środków poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Na realizacje Priorytetu 2. w latach 2004-2006 przeznaczono ze środków publicznych ogółem 907 446 017 euro.
Działanie 2.2. Usprawnienie przejazdu drogami krajowymi przez miasta na prawach powiatu.
Celem działania jest „poprawa tranzytu przez miasta, głównie poprzez budowę obwodnic oraz odbudowę dróg miejskich (w ramach dróg krajowych)”. Budowa obwodnic oraz odbudowa dróg miejskich pozwoli na zmniejszenia zatłoczenia miast. Przy realizacji projektów z tego zakresu poprawie ulegną parametry ruchu na drogach. Będzie to miało pozytywny wpływ na przepustowość, bezpieczeństwo, a także środowisko naturalne.
Więcej na temat SPO Transport na stronie: www.spot.gov.pl.Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP)
SPO WKP to Program Operacyjny realizujący założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 w obszarze przedsiębiorczości i innowacyjności ze szczególnym uwzględnieniem małych i średnich przedsiębiorstw. Inaczej nazywany jest Unią dla przedsiębiorczych – „Program konkurencyjności"
Celem Programu jest „poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw, działających na terenie Polski w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego”. Priorytetami są rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu oraz bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw. Inwestycje w działalność przedsiębiorstw przyczyniają się do podniesienia konkurencyjność gospodarki kraju oraz wyrównanie poziomu rozwoju gospodarczego w Unii Europejskiej.
Więcej na temat SPO WKP na stronie: www.konkurencyjnosc.gov.pl.Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL)
W dziedzinie inwestycji w zasoby ludzkie z pomocy funduszy strukturalnych w okresie programowania 2004-2006 korzysta się w ramach SPO RZL. Głównym celem Programu jest „budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy”. Inwestycje w kapitał ludzki są niezbędne dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości.
Osiągnięciu tego celu możliwe jest dzięki podjęciu działań w ramach następujących Priorytetów:
1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej,
2. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy.
Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacji i Modernizacji Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (SPO ROL)
Najważniejszym celem wyznaczonym dla rozwoju polskiego rolnictwa oraz przetwórstwa żywności w okresie programowania 2004-2006 jest „poprawa konkurencyjności gospodarki rolno – żywnościowej”.
Na cel ten składają się dwa Priorytety:
1. Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym,
2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Wsparcie finansowe dla Programu pochodzi z budżetu państwa, budżetów samorządów regionalnych i lokalnych oraz Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie - Sekcja Orientacji (EAGGF), jak również środki inwestorów prywatnych.
Więcej na temat SPO ROL na stronie: www.minrol.gov.pl.Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwa i Przetwórstwa Ryb (SPO RYB)
SPO RYBY jest Programem Operacyjnym realizowanym w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 w obszarze rybołówstwa i przetwórstwa ryb. Głównym celem Programu jest racjonalizacja gospodarki żywymi zasobami i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybactwa i przetwórstwa rybnego.
W ramach Programu wyznaczono następujące Priorytety:
1. Dostosowanie nakładu połowowego do zasobów,
2. Odnowa i modernizacja floty rybackiej,
3. Ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla, rybacka infrastruktura portowa, przetwórstwo i rynek rybny, rybołówstwo śródlądowe,
4. Inne działania.
Funduszem strukturalnym zapewniającym wsparcie finansowe dla programu SPO RYBY jest Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem (FIFG).
Więcej na temat SPO RYBY na stronie: www.arimr.gov.pl.